Kỹ thuật Xét nghiệm Y học Đào tạo Trung cấp Xét nghiệm Y học chuẩn Bộ Y tế & Bộ GDĐT. Hotline:04.6296.6296 – 09.8259.8259
Đại dịch Covid-19 đang diễn ra vô cùng phức tạp trên thế giới. Do đó các nhân viên y tế cần trang bị cho mình những kiến thức chuẩn Bộ Y tế về cách lấy mẫu xét nghiệm.
- Nguy hiểm: Nhiều sản phụ “hững hờ” với xét nghiệm tiểu đường thai kỳ
- WHO chính thức khuyến cáo về sử dụng xét nghiệm chẩn đoán nhanh COVID-19
- Ấn Độ kêu gọi xét nghiệm lại ca nghi nhiễm được thử bằng phương pháp RAT
Các nguyên tắc thực hiện lấy mẫu xét nghiệm
Các nguyên tắc thực hiện lấy mẫu xét nghiệm
Theo nguồn kiến thức xét nghiệm Y học, để tránh phát tán nguồn bệnh, đảm bảo an toàn cho nhân viên y tế, khi thực hiện cách lấy mẫu xét nghiệm Covid-19 cần tuân thủ các nguyên tắc dưới đây:
Yêu cầu về người thực hiện lấy mẫu, bảo quản, đóng gói và vận chuyển bệnh phẩm của người nghi ngờ nhiễm hoặc nhiễm Covid-19
Người tiến hành lấy mẫu
Người tiến hành lấy mẫu, bảo quản, đóng gói, vận chuyển bệnh phẩm phải là nhân viên y tế đã được đào tạo, có kỹ năng thực hành thành thạo các hướng dẫn cách phòng ngừa lây nhiễm.
Đồng thời, các nhân viên y tế phải tuân thủ nghiêm ngặt các quy định về an toàn sinh học trong thu thập, bảo quản, đóng gói và vận chuyển bệnh phẩm lây truyền qua máu, lây truyền các tác nhân qua đường không khí và đường tiếp xúc. Ngoài ra, người thực hiện phải biết cách sử dụng thành thạo và đúng quy định các phương tiện phòng hộ cá nhân, có khả năng phát hiện và đánh giá nguy cơ lây nhiễm cho cá nhân.
Yêu cầu về dụng cụ
Dụng cụ được dùng để lấy, bảo quản, đóng gói và vận chuyển mẫu bệnh phẩm chỉ nên sử dụng một lần và tiêu hủy ngay sau khi sử dụng. Nếu tái sử dụng, dụng cụ phải được khử khuẩn, tiệt khuẩn đúng quy định, phải có bồn xử lý riêng để tránh lây nhiễm sang các dụng cụ của người bệnh khác. Dụng cụ dùng riêng cho mỗi người bệnh phải được thu gom và xử lý riêng.
Chuẩn bị các phương tiện trước khi lấy mẫu
Chuẩn bị các phương tiện trước khi lấy mẫu
Trước khi thực hiện cách lấy mẫu xét nghiệm Covid-19 cần phải chuẩn bị những phương tiện dưới đây:
Phương tiện phòng hộ cá nhân
- Bộ quần áo chống dịch sử dụng một lần, tấm choàng hoặc mũ trùm che kín đầu, cổ bằng chất liệu không thấm nước.
- Kính bảo hộ hoặc tấm kính trong suốt che toàn bộ khuôn mặt.
- Khẩu trang có bộ phận lọc hiệu lực cao hoặc khẩu trang có hỗ trợ trợ thở.
- Găng tay gồm hai lớp, lớp trong cùng là găng tay y tế luôn giữ sạch sẽ và tránh tiếp xúc với dụng cụ bẩn
- Ủng cao su hoặc giày chống thấm cổ cao.
- Dung dịch vệ sinh tay chứa cồn hoặc xà phòng.
- Dụng cụ lấy bệnh phẩm
- Ống môi trường vận chuyển virus (VTM, UTM) có 3ml môi trường.
- Đè lưỡi.
Dụng cụ để lấy bệnh phẩm máu:
- Dây garo, bông, cồn.
- Bơm tiêm vô trùng 10ml.
- Type lấy máu bên trong có chứa chất chống đông.
- b) Dụng cụ để lấy bệnh phẩm hô hấp:
- Tăm bông cán mềm, tăm bông cán cứng và cốc nhựa đều được vô trùng.
- Nước muối sinh lý.
- Dụng cụ y tế.
- c) Dụng cụ để đóng gói, bảo quản và vận chuyển bệnh phẩm:
– Túi nilon, hộp nhựa có nắp vặn kín để đóng gói bệnh phẩm.
– Bình lạnh để bảo quản mẫu bệnh phẩm.
– Thùng vận chuyển mẫu bệnh phẩm.
– Băng gạc có tẩm chất sát trùng để xử lý khi bệnh phẩm bị tràn ra ngoài.
Cách lấy mẫu xét nghiệm Covid-19
Trước khi tiến hành xét nghiệm sàng lọc, cách lấy mẫu xét nghiệm Covid-19 được thực hiện như sau:
Bước 1: Chuẩn bị
Nhân viên y tế trước khi tiến hành lấy mẫu cần mặc phương tiện phòng hộ cá nhân đúng cách, phải đeo khẩu trang N95 và mang hai lớp găng tay.
Bước 2: Lấy mẫu
Tiến hành lấy các bệnh phẩm bao gồm:
– Lấy 1 mẫu máu 3 – 5 ml, có chất chống đông EDTA: Dùng một kim tiêm vô trùng lấy 3 – 5ml máu tĩnh mạch rồi đưa vào type có chất chống đông EDTA và bảo quản ở nhiệt độ 4oC trong vòng 24 giờ.
– 1 mẫu dịch: 1 que lấy mẫu dịch đường hô hấp trên, 1 que lấy mẫu dịch đường hô hấp dưới.
Bệnh phẩm đường hô hấp trên:
– Dịch tỵ hầu: Dùng tăm bông cán mềm vô trùng đưa nhẹ vào 1/2 cánh mũi đến dái tai cùng phía. Giữ tăm bông tại chỗ trong vòng 5 giây rồi xoay tròn từ từ sau đó rút tăm ra đặt vào ống đựng bệnh phẩm chứa môi trường vận chuyển.
– Dịch họng: Dùng dụng cụ y tế đè lưỡi bệnh nhân, lấy tăm bông khoe và miết vào sâu bên trong vùng họng để lấy dịch. Cất giữ que tăm bông vào ống vận chuyển để bảo quản.
– Dịch súc họng: Cho người bệnh súc họng với 10ml nước muối sinh lý và thu dịch súc họng đó.
Bệnh phẩm đường hô hấp dưới:
– Đờm.
– Dịch nội khí quản: Đặt một ống hút dịch theo đường nội khí quản và dùng tiêm hút dịch nội khí quản theo đường ống đã đặt thì thu được dịch nội khí quản. Sau đó bỏ dịch này vào ống chứa môi trường bảo quản virus.
– Tổ chức phổi, phế quản và phế nang.
Hai que mẫu dịch để chung với nhau trong một ống môi trường vận chuyển virus được phát sẵn.
Lưu ý: Sau khi đã lấy mẫu bệnh phẩm thì cần ghi rõ họ tên, tuổi, địa chỉ của người bệnh, loại bệnh phẩm và ngày lấy mẫu trên tuýp đựng bệnh phẩm.
Bước 3: Bảo quản
Bệnh phẩm sau khi thu thập được cần chuyển đến phòng xét nghiệm trong thời gian ngắn nhất:
Bệnh phẩm được bảo quản tại 2 – 8oC nếu vận chuyển đến phòng xét nghiệm không quá 48 giờ sau khi thu thập.
Nếu bệnh phẩm vận chuyển đến phòng xét nghiệm chậm hơn 48 giờ sau khi thu thập thì nên bảo quản ở nhiệt độ -70oC.
Bệnh phẩm máu toàn phần có thể bảo quản tại 2 – 8oC trong 5 ngày.
Lưu ý: Bệnh phẩm không được bảo quản tại ngăn đá của tủ lạnh hoặc ở nhiệt độ -20oC.
Cách lấy mẫu xét nghiệm Covid-19
Bước 4: Đóng gói và vận chuyển
Bệnh phẩm phải được gói kỹ trong 3 lớp bảo vệ đảm bảo an toàn sinh học, tuân theo quy định của tổ chức Y tế thế giới.
+ Lớp trong cùng: Là type chứa bệnh phẩm, có nắp kín và đậy nắp đúng cách không để bệnh phẩm tràn ra ngoài.
+ Lớp giữa: Là giá xốp hoặc giá nhựa để giữ cho bệnh phẩm luôn thẳng đứng.
+ Lớp ngoài cùng: Là hộp nhựa cứng, có nắp đậy, trên hộp có dán nhãn nguy hại sinh học.
Thùng vận chuyển bệnh phẩm phải chắc chắn, có nắp đậy kín và có khả năng giữ nhiệt.
Các bước đóng gói để vận chuyển bệnh phẩm:
+ Đậy kín nắp type chứa bệnh phẩm và bọc bên ngoài bằng giấy thấm.
+ Đặt type vào túi hoặc lọ có nắp kín, rồi bọc ngoài túi một lớp giấy thấm hoặc bông thấm nước có chứa chất tẩy trùng. Sau đó, tiếp tục đặt túi chứa bệnh phẩm này cùng với phiếu thu thập bệnh phẩm vào túi nilon thứ 2 và buộc chặt.
+ Cuối cùng chuyển vào phích lạnh, bên ngoài có vẽ logo của tổ chức Y tế thế giới.
Lưu ý: Trong quá trình vận chuyển, không được để type bệnh phẩm bị đổ ra ngoài. Cần gửi kèm theo phiếu yêu cầu xét nghiệm có đầy đủ thông tin theo quy định.
Theo giảng viên đào tạo Cao đẳng Dược Hà Nội – Trường Cao đẳng Y Dược Pasteur, việc sử dụng các phương pháp xét nghiệm chuyên biệt để phát hiện và sàng lọc các nghi ngờ phơi nhiễm là phương án phòng tránh và khắc phục dịch hiệu quả. Tuy nhiên, cách lấy mẫu xét nghiệm Covid-19 cần thực hiện đúng quy trình, trên những dụng cụ đảm bảo yêu cầu để đảm bảo kết quả thu được chính xác.
Nguồn: kythuatxetnghiem.com tổng hợp
