Đường huyết ổn định là bao nhiêu và kiểm tra như thế nào?

Đường glucose là nguồn năng lượng chính giúp cơ thể hoạt động. Tuy nhiên, nồng độ glucose trong máu thay đổi theo thời điểm trong ngày. Vậy chỉ số này là gì, bao nhiêu là bình thường và kiểm tra thế nào?

• Tìm hiểu về các chỉ số xét nghiệm chức năng gan cơ bản
• Các phương pháp xét nghiệm HIV qua mẫu máu phổ biến

Hiểu đúng về chỉ số đường huyết

Bác sĩ giảng viên Trường Cao đẳng Dược Sài Gòn chia sẻ, chỉ số đường huyết là một thuật ngữ y học dùng để biểu thị nồng độ glucose có trong máu, đơn vị thường dùng là mmol/L hoặc mg/dL. Đây là thông số quan trọng giúp phản ánh khả năng chuyển hóa đường và sức khỏe chuyển hóa nói chung của cơ thể.

Thực tế, chỉ số đường huyết có thể biến động liên tục, đặc biệt sau khi ăn hoặc tiêu thụ đồ uống chứa carbohydrate. Theo thời điểm đo, chỉ số đường huyết thường được phân loại thành bốn dạng phổ biến:

• Đường huyết bất kỳ: Đo vào bất kỳ thời điểm nào trong ngày, không phụ thuộc vào bữa ăn gần nhất.
• Đường huyết lúc đói: Được xác định sau ít nhất 8 giờ không ăn (thường là buổi sáng sau khi ngủ dậy).
• Đường huyết sau ăn: Đo sau khi ăn khoảng 1 đến 2 giờ để đánh giá khả năng xử lý glucose của cơ thể.
• Chỉ số HbA1c: Phản ánh mức đường huyết trung bình trong khoảng 2–3 tháng gần nhất, thông qua lượng glucose kết hợp với hồng cầu.

Việc chỉ số đường huyết quá cao hoặc quá thấp đều là dấu hiệu bất thường, có thể cảnh báo nguy cơ mắc các bệnh lý như đái tháo đường. Do đó, hiểu rõ các loại chỉ số đường huyết và vai trò của chúng là nền tảng để phát hiện và quản lý bệnh hiệu quả.

Chỉ số đường huyết bình thường theo từng thời điểm

Đối với người trưởng thành khỏe mạnh, chỉ số đường huyết được xem là bình thường nếu nằm trong các ngưỡng sau:

• Đường huyết lúc đói: Dưới 100 mg/dL (tương đương dưới 5.6 mmol/L). Thời điểm lý tưởng để đo là buổi sáng, trước khi ăn sáng.
• Đường huyết sau ăn (1–2 giờ): Dưới 120 mg/dL (tương đương dưới 6.6–7.7 mmol/L).

Những giá trị này giúp đánh giá hiệu quả hoạt động chuyển hóa glucose của cơ thể và sàng lọc nguy cơ mắc bệnh đái tháo đường. Nếu chỉ số đường huyết vượt hoặc thấp hơn đáng kể so với ngưỡng chuẩn, bạn nên tham khảo ý kiến bác sĩ để được chẩn đoán chính xác.

Làm thế nào để duy trì chỉ số đường huyết bình thường?

Việc duy trì chỉ số đường huyết ổn định không chỉ giúp phòng ngừa đái tháo đường mà còn bảo vệ hệ thần kinh, tim mạch và sức khỏe tổng thể. Những hậu quả của tình trạng đường huyết mất kiểm soát có thể rất nghiêm trọng:

• Hạ đường huyết kéo dài có thể gây mờ mắt, giảm trí nhớ, thậm chí dẫn đến tổn thương não.
• Tăng đường huyết thường xuyên làm tăng nguy cơ xơ vữa động mạch, tổn thương thận, thần kinh và các biến chứng nghiêm trọng khác.

Dưới đây là các biện pháp hiệu quả giúp ổn định đường huyết được bác sĩ giảng viên Cao đẳng Y  chia sẻ:

• Ưu tiên thực phẩm giàu anthocyanins: Các loại quả mọng như dâu tây, việt quất, nho đỏ chứa anthocyanins có khả năng hỗ trợ kiểm soát đường huyết.
• Áp dụng chế độ ăn cân đối: Ăn đầy đủ nhóm chất dinh dưỡng – bao gồm protein lành mạnh, chất béo tốt, chất xơ, vitamin và khoáng chất. Hạn chế thực phẩm nhiều đường, và tuyệt đối không bỏ bữa sáng.
• Tập thể dục đều đặn: Duy trì luyện tập ít nhất 5 ngày mỗi tuần, mỗi lần khoảng 30 phút. Nên kiểm tra đường huyết và huyết áp trước khi tập.
• Tuân thủ hướng dẫn dùng thuốc: Nếu đang điều trị đái tháo đường, hãy sử dụng thuốc theo đúng liều và thời gian bác sĩ kê đơn.
• Thay đổi lối sống: Hạn chế rượu bia, thuốc lá, đảm bảo ngủ đủ giấc và kiểm soát cân nặng ở mức hợp lý.

Song song với những biện pháp trên, việc theo dõi thường xuyên chỉ số đường huyết là yếu tố không thể thiếu để kiểm soát tốt sức khỏe lâu dài.

Cách kiểm tra chỉ số đường huyết

Hiện nay, có hai phương pháp phổ biến để kiểm tra nồng độ glucose trong máu: đo tại nhà và làm xét nghiệm chuyên sâu tại cơ sở y tế.

Đo đường huyết tại nhà: Đây là cách giúp người bệnh theo dõi chỉ số đường huyết hàng ngày, đặc biệt quan trọng đối với người đã được chẩn đoán mắc đái tháo đường. Bác sĩ sẽ chỉ định thời điểm và tần suất đo phù hợp với từng tình trạng cụ thể. Ngoài ra, ngay cả khi chưa được chẩn đoán mắc bệnh, bạn cũng nên chủ động đo đường huyết lúc đói định kỳ để sàng lọc nguy cơ tiểu đường từ sớm.

Xét nghiệm tại cơ sở y tế: Mặc dù đo đường huyết tại nhà mang lại tiện lợi, nhưng không thể thay thế các xét nghiệm chuyên sâu. Do đó, người bệnh cần tái khám định kỳ để được bác sĩ kiểm tra toàn diện hơn. Đặc biệt, khi xuất hiện các triệu chứng nghi ngờ như: khát nước liên tục, mệt mỏi, đói nhanh, đi tiểu nhiều, vết thương lâu lành, thị lực suy giảm,… bạn nên đến cơ sở y tế để làm kỹ thuật xét nghiệm như đo đường huyết đói, đường huyết sau ăn và xét nghiệm HbA1c.

Chỉ số đường huyết là một chỉ số quan trọng phản ánh tình trạng chuyển hóa của cơ thể và là căn cứ để chẩn đoán, kiểm soát bệnh đái tháo đường. Việc hiểu đúng, theo dõi thường xuyên và chủ động điều chỉnh lối sống sẽ giúp bạn duy trì chỉ số này ở mức an toàn, bảo vệ sức khỏe lâu dài. Đừng đợi đến khi có triệu chứng bất thường mới kiểm tra – hãy chủ động phòng bệnh từ hôm nay.