Những kỹ thuật xét nghiệm máu phổ biến nhất

Xét nghiệm máu là xét nghiệm phân tích đo hàm lượng chất nhất định trong mẫu máu có giá trị trong chẩn đoán. Các loại xét nghiệm máu khác nhau có ý nghĩa lâm sàng riêng trong đánh giá sức khỏe, phát hiện và chẩn đoán bệnh.

• Những thông tin bạn cần biết khi sắp thực hiện xét nghiệm HIV
• Mẹ bầu nên xét nghiệm tiểu đường thai kỳ vào thời điểm nào?

Xét nghiệm máu là gì?

Giảng viên Cao đẳng Kỹ thuật Xét nghiệm Y học cho biết: Xét nghiệm máu là các loại xét nghiệm được thực hiện trên các mẫu máu được lấy vào các ống chống đông khác nhau tùy mục đích xét nghiệm, nhằm đo hàm lượng một số chất nhất định trong máu hoặc đếm các loại tế bào máu khác nhau. Xét nghiệm máu có thể được thực hiện để kiểm tra sức khỏe định kỳ, hỗ trợ chẩn đoán bệnh hoặc tìm kiếm các tác nhân gây bệnh, kiểm tra kháng thể hoặc sàng lọc ung thư sớm nhờ các dấu hiệu của khối u (tumor marker) hoặc để đánh giá hiệu quả của các phương pháp điều trị.

Xét nghiệm máu có mấy loại?

Xét nghiệm công thức máu toàn phần hay tổng phân tích tế bào máu (CBC – complete blood count): Xét nghiệm công thức máu toàn phần (CBC), hay tổng phân tích tế bào máu là một trong những loại xét nghiệm máu phổ biến nhất. Trong các buổi kiểm tra sức khỏe định kỳ, khách hàng thường được yêu cầu xét nghiệm công thức máu toàn phần. Xét nghiệm tổng phân tích tế bào máu có thể giúp xác định tình trạng sức khỏe chung, để để chẩn đoán hoặc theo dõi điều trị rất nhiều tình trạng bệnh lý khác nhau, sàng lọc cũng như phát hiện các bệnh về máu và các rối loạn của cơ thể ảnh hưởng đến tế bào máu như thiếu máu, nhiễm trùng, viêm, rối loạn đông máu, ung thư máu và rối loạn hệ miễn dịch. Xét nghiệm này. là một nhóm các xét nghiệm đánh giá các tế bào lưu thông trong máu, bao gồm tế bào hồng cầu (RBCs), bạch cầu (WBCs) và tiểu cầu (PLT).

Xét nghiệm sinh hóa máu: Xét nghiệm sinh hóa máu bao gồm rất nhiều xét nghiệm đo các chất khác nhau trong máu. Xét nghiệm sinh hóa máu thường được thực hiện trên thành phần huyết tương hoặc huyết thanh của máu. Các xét nghiệm có thể cung cấp cho bác sĩ thông tin để đánh giá chức năng thận và gan, khối lượng và tình trạng cơ của bạn (bao gồm cả tim), khớp và các cơ quan khác. Xét nghiệm sinh hóa máu bao gồm xét nghiệm đường huyết, canxi và điện giải, mỡ máu, nồng độ acid uric, tình trạng thiếu máu thiếu sắt cũng như xét nghiệm máu để đánh giá chức năng tim, gan, thận. Một số xét nghiệm này yêu cầu phải nhịn ăn trước khi xét nghiệm.

Xét nghiệm máu để làm gì?

Kỹ thuật xét nghiệm máu để kiểm tra nhóm máu và phát hiện rất nhiều bệnh như:

Bệnh về máu: Xét nghiệm máu tổng quát có khả năng phát hiện các bệnh về máu và các rối loạn liên quan đến thành phần trong máu, chẳng hạn như thiếu máu, viêm nhiễm, bệnh ký sinh trùng, vấn đề đông máu, ung thư máu,… Các bệnh lý này được bác sĩ chẩn đoán qua các thông số xét nghiệm máu như:

• Kiểm tra các tế bào hồng cầu: Mức hồng cầu bất thường có khả năng là dấu hiệu của tình trạng thiếu máu, mất nước, xuất huyết hoặc các chứng rối loạn khác về hồng huyết cầu.
• Kiểm tra các tế bào bạch cầu: Số lượng bạch cầu trở nên bất thường có thể là dấu hiệu của nhiễm trùng, ung thư máu hoặc rối loạn hệ miễn dịch.
• Kiểm tra các tiểu cầu: Mức tiểu cầu bất thường sẽ gây ra rối loạn chảy máu hoặc bệnh dễ tụ huyết khối.
• Hemoglobin (Hb): Mức hemoglobin bất thường có thể là dấu hiệu của bệnh thiếu máu, thiếu máu hồng cầu hình liềm, hội chứng thalassemia hoặc các rối loạn máu khác. Nếu bệnh nhân bị tiểu đường, lượng đường dư thừa trong máu có khả năng liên kết với hemoglobin và dẫn đến tăng mức hemoglobin A1c (HbA1c).
• Hematocrit (Hct): Hematocrit cao có nghĩa là bạn đang bị mất nước. Mức hematocrit thấp có khả năng là dấu hiệu của thiếu máu. Sự bất thường đối với chỉ số Hct cũng có thể là dấu hiệu của rối loạn về máu hoặc tủy xương.
• Thể tích trung bình của hồng cầu (MCV): Mức MCV bất thường có thể là dấu hiệu của bệnh thiếu máu nói chung hoặc chứng thiếu máu cục bộ.

Kiểm tra chức năng của gan (SGOT, SGPT) và chức năng thận: Xét nghiệm máu đối với chức năng thận đo nồng độ ure máu (BUN) và creatinin. Cả hai thành phần này đều là những chất thải mà thận lọc ra khỏi cơ thể. Nếu kết quả xét nghiệm cho thấy hai thông số này bất thường thì rất có thể là dấu hiệu của bệnh thận hoặc rối loạn chức năng thận như bệnh về gan như viêm gan A, B, C, E, D,.. xơ gan, tăng men gan, ung thư gan…

Bệnh về đường huyết: Xét nghiệm máu cho biết lượng đường (glucose) có trong máu của bạn. Đường huyết vượt quá giới hạn có thể là dấu hiệu của bệnh đái tháo đường. Đối với xét nghiệm máu có yêu cầu đo glucose, bác sĩ sẽ yêu cầu người thực hiện phải nhịn ăn trước khi lấy máu để đo đường huyết lúc đói. Ngoài ra, một số xét nghiệm đường huyết khác được thực hiện sau bữa ăn hoặc bất kỳ lúc nào mà không cần chuẩn bị trước.

Rối loạn mỡ máu (cholesterol, triglycerid, HDL-C): Xét nghiệm máu giúp bác sĩ xác định được nguy cơ mắc bệnh tim mạch vành ở bệnh nhân thông qua các thông số xét nghiệm máu liên quan đến cholesterol: Nồng độ cholesterol xấu (gây ra tắc nghẽn trong lòng mạch máu, gây xơ vữa động mạch), nồng độ cholesterol tốt (làm giảm tình trạng tắc nghẽn trong động mạch), Triglyceride (Là một loại chất béo có trong máu). Nồng độ cholesterol và triglyceride bất thường cho thấy nguy cơ mắc bệnh tim mạch vành. Đối với xét nghiệm máu để tìm các thành phần này, người thực hiện sẽ cần phải nhịn ăn từ 9 – 12 tiếng trước khi làm xét nghiệm để đảm bảo độ chính xác.

Các bệnh liên quan đến hoạt động của enzym: Bác sĩ Trường Cao đẳng Dược Sài Gòn cho biết, Enzym giúp kiểm soát và xúc tác cho các phản ứng hóa học trong cơ thể. Xét nghiệm kiểm tra enzym trong máu thường được sử dụng để chẩn đoán cơn đau tim.

Bên cạnh đó xét nghiệm máu có thể phát hiện bệnh Gout, HIV, kiểm tra xem thuốc đang dùng có tác dụng không và các bệnh về não như thiếu máu não, nhiễm trùng não,…