Các loại xét nghiệm dị nguyên và vai trò trong chẩn đoán dị ứng

Xét nghiệm dị nguyên là một công cụ quan trọng trong việc xác định những chất gây dị ứng ảnh hưởng đến sức khỏe của người bệnh. Bằng cách nhận diện chính xác tác nhân gây dị ứng, bệnh nhân có thể chủ động trong việc phòng ngừa và điều trị. 

• Những điều cần biết về chỉ số MCH trong xét nghiệm máu
• Ý nghĩa các chỉ số xét nghiệm viêm gan B quan trọng

Bài viết dưới đây bác sĩ giảng viên Trường Cao đẳng Dược Sài Gòn sẽ cung cấp thông tin chi tiết về các loại xét nghiệm dị nguyên phổ biến hiện nay và vai trò của chúng.

Xét nghiệm dị nguyên là gì?

Dị nguyên là các chất có thể gây ra phản ứng dị ứng khi xâm nhập vào cơ thể, chẳng hạn như bụi, phấn hoa, thực phẩm hoặc thuốc. Những dị nguyên này kích thích hệ miễn dịch tạo ra kháng thể, dẫn đến các phản ứng dị ứng như ngứa, mẩn đỏ hoặc sưng viêm.

Xét nghiệm dị nguyên là phương pháp y tế nhằm xác định các tác nhân gây dị ứng trong cơ thể. Thông qua việc phân tích phản ứng miễn dịch đối với các dị nguyên, xét nghiệm giúp bác sĩ chẩn đoán chính xác nguyên nhân dị ứng và đưa ra phương án điều trị phù hợp.

Tầm quan trọng của xét nghiệm dị nguyên và đối tượng thực hiện

Kỹ thuật xét nghiệm dị nguyên giúp xác định chính xác tác nhân gây dị ứng, tránh nhầm lẫn và loại bỏ các yếu tố không liên quan. Việc thực hiện xét nghiệm này đặc biệt quan trọng đối với những người có tiền sử dị ứng hoặc những trường hợp dị ứng không rõ nguyên nhân. Cụ thể, xét nghiệm giúp:

• Xác định rõ dị nguyên, giúp người bệnh tránh tiếp xúc với tác nhân gây dị ứng trong tương lai.
• Cung cấp cơ sở để bác sĩ đưa ra phương pháp điều trị hiệu quả.
• Phòng ngừa các triệu chứng dị ứng và bảo vệ sức khỏe người bệnh.

Những đối tượng nên thực hiện xét nghiệm dị nguyên là:

• Người có triệu chứng dị ứng nhưng chưa rõ nguyên nhân.
• Trẻ em dễ mắc dị ứng do cơ địa.
• Người lớn có tiền sử dị ứng nghiêm trọng hoặc phản ứng bất thường với thực phẩm, thuốc.
• Người có triệu chứng dị ứng kéo dài hoặc tái phát dù đã điều trị.

Các phương pháp xét nghiệm dị nguyên phổ biến hiện nay

Có nhiều phương pháp xét nghiệm dị nguyên được sử dụng để xác định các tác nhân gây dị ứng. Bác sĩ sẽ tư vấn lựa chọn phương pháp phù hợp tùy theo triệu chứng và tình trạng bệnh nhân.

Test phản ứng da với dị nguyên: Đây là phương pháp phổ biến và cho kết quả nhanh chóng trong việc xác định dị nguyên gây dị ứng. Các dị ứng thường được phát hiện qua phương pháp này bao gồm dị ứng phấn hoa, bụi, lông động vật, thực phẩm và thuốc.

• Test lẩy da: Bác sĩ nhỏ một giọt dung dịch chứa dị nguyên lên da (thường ở cánh tay hoặc lưng), rồi chích nhẹ vào da để dị nguyên thấm vào lớp biểu bì. Nếu sau 15-20 phút da xuất hiện mẩn đỏ hoặc sưng, kết quả xét nghiệm là dương tính.
• Test nội bì: Bác sĩ tiêm một lượng nhỏ dị nguyên vào lớp biểu bì dưới da để kiểm tra dị ứng nghiêm trọng như dị ứng với nọc côn trùng hoặc thuốc.
• Test áp bì: Phương pháp này sử dụng miếng dán chứa dị nguyên và dán lên da (thường là ở cánh tay hoặc lưng) trong 48 giờ để kiểm tra phản ứng. Đây là phương pháp hữu ích để phát hiện dị ứng với các chất hóa học, kim loại, mỹ phẩm hoặc chất tẩy rửa.

Xét nghiệm máu: Xét nghiệm máu đo lượng kháng thể IgE trong máu, giúp xác định dị nguyên gây dị ứng. Khi cơ thể phản ứng với một dị nguyên, mức IgE sẽ tăng lên, chỉ ra khả năng dị ứng với tác nhân đó. Phương pháp này thường được áp dụng cho những trường hợp không thể thực hiện xét nghiệm da.

• Ưu điểm: An toàn, phù hợp cho mọi trường hợp cần xét nghiệm dị ứng.
• Nhược điểm: Chi phí cao hơn xét nghiệm da và có thể mất thời gian lâu hơn để có kết quả.

Những lưu ý trước và sau khi xét nghiệm dị nguyên

Khi thực hiện xét nghiệm dị nguyên, việc tuân thủ đúng các hướng dẫn của bác sĩ là rất quan trọng để đảm bảo kết quả chính xác và an toàn. Dưới đây là một số lưu ý mà bệnh nhân cần lưu ý trước và sau khi làm xét nghiệm.

• Ngừng sử dụng các loại thuốc chống dị ứng trước khi xét nghiệm vì chúng có thể ảnh hưởng đến kết quả.
• Thông báo cho bác sĩ về tiền sử dị ứng và các loại thuốc hiện đang sử dụng.
• Theo dõi phản ứng của cơ thể sau xét nghiệm và thông báo cho bác sĩ nếu có triệu chứng bất thường.
• Thực hiện đúng theo hướng dẫn của bác sĩ và tránh tiếp xúc với dị nguyên đã được xác định.

Theo khuyến cáo từ bác sĩ giảng viên Cao đẳng Y, các phương pháp xét nghiệm dị nguyên đều nhằm mục tiêu xác định chính xác tác nhân gây dị ứng, giúp bác sĩ đưa ra phương án điều trị hiệu quả cho bệnh nhân.